Το λιμάνι του Γάη είχε την τιμή και την τύχη να αποτελέσει τμήμα ενός σημαντικού ιστορικού γεγονότος: ήταν ένα από τα λιμάνια που φιλοξένησαν για ένα βράδυ το σκάφος «Αργώ», πιστό αντίγραφο της προϊστορικής πεντηκοντόρου. Το εντυπωσιακό σκάφος κατάπλευσε στο μεγαλύτερο λιμάνι του νησιού μας αργά το απόγευμα στις 5 Αυγούστου του 2008. Ο περιφερειακός δρόμος πάνω από το Νέο λιμάνι γέμισε ανθρώπους με φωτογραφικές μηχανές, που σπρώχνονταν να απαθανατίσουν το παράξενο θέαμα ενός αρχαίου σκάφους, που έμπαινε αργά αλλά σταθερά και με τον ρυθμικό, δυναμικό παφλασμό 50 κουπιών από την βορεινή είσοδο του λιμανιού με φόντο το πανέμορφο νησάκι του ?η - Νικόλα και με τα δεκάδες υπερσύγχρονα  ιστιοφόρα και ταχύπλοα σκάφη αραγμένα στριμωχτά να δημιουργούν μια απόκοσμη αντίθεση.

Με σίγουρες και συντονισμένες κινήσεις του έμπειρου πλέον πληρώματός του το σκάφος άραξε σε κεντρικό σημείο του λιμανιού μπροστά στην πλατεία και οι κωπηλάτες, μαυρισμένοι, εμφανώς ταλαιπωρημένοι αλλά χαμογελαστοί και συγκινημένοι έγιναν δεκτοί με χειροκροτήματα από πλήθος κόσμου, ντόπιων και αλλοδαπών. Την τιμητική του στην υποδοχή είχε το μέλος του πληρώματος, Νίκος ….., ένας Παξινός νέος, φοιτητής στο Βόλο, εγγονός του Νίκου Βερονίκη, που κατέβηκε πρώτος από την «Αργώ» και χάθηκε στις αγκαλιές συγγενών και φίλων. Ακολούθησε σύντομη αλλά ενθουσιώδης τελετή προς τιμήν του σκάφους και του πληρώματός του παρουσία του Δημάρχου και μελών του Δ.Σ. Παξών.

Εμπνευστής, χρηματοδότης του Προγράμματος κατασκευής της «Αργούς» και υπεύθυνος οργανωτικής υποστήριξής του ήταν ο Δήμος Βόλου, από όπου, όπως λέει ο μύθος, ξεκίνησε το σκάφος αυτό, φτιαγμένο από τον ?ργο, το ταξίδι του για την Κολχίδα αναζητώντας το χρυσόμαλλο δέρας με πλήρωμα τους σημαντικότερους ήρωες της εποχής του και αρωγό την «ομιλούσα Δρυ της Δωδώνης», στερεωμένη στην πλώρη του, που του έδινε το χάρισμα της ομιλίας.

Σύμφωνα με την ιστορική πραγματικότητα η Αργοναυτική εκστρατεία ήταν μια άρτια οργανωμένη εξερευνητική αποστολή, επανδρωμένη με αστρονόμους, θεολόγους, δασκάλους, μουσικούς κι άλλους καθώς και τις σημαντικότερες προσωπικότητες της εποχής, όπως τους Ηρακλή, Ορφέα, Τίφυ, Αγκαίο, ?ργο, Κάστορα, Πολυδεύκη κ.α. κι εκφράζει αλληγορικά την ιστορική αποίκηση του Ελληνισμού στον Εύξεινο Πόντο από τον 14

ο

αιώνα π.Χ. και μετά, δημιουργώντας αμοιβαία επωφελείς οικονομικές και πολιτισμικές σχέσεις μεταξύ των πληθυσμών σε τέτοιο βαθμό, ώστε η θετική ανάμνησή τους να φτάνει ως τις μέρες μας.

Η Αργώ, όπως και όλα τα παρόμοιά του σκάφη διέθεταν καρίνα (τροπίδα) από δρύες και οξιές, περίβλημα από πεύκο, κουπιά και κατάρτι από έλατο, ενώ το σκληρό έλκηθρο κάτω από την τροπίδα ήταν από μελιά (δεσποτάκι), όλα ξύλα από τα δάση του Πηλίου και της ευρύτερης περιοχής της Μαγνησίας. Για την κατασκευή τους χρησιμοποιούνταν ανεπεξέργαστη δασική ξυλεία με σπάταλο τρόπο, δηλαδή χωρίς την χρήση δομικού σκελετού αλλά με ατόφιους κορμούς, πελεκημένους, ώστε να λυγίζουν.

Τα προϊστορικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν ήταν μόλις πέντε: πριόνι, πέλεκυς, σκεπάρνι, σφύρα/κοπίδι και τοξοτρύπανο, ενώ βαρούλκο, αλφάδι, πλάνη, δερματοκόπτη κ.α. αποτελούσαν το μηχανουργικό πλαίσιο της ίδιας εποχής. Επειδή ο ορείχαλκος ήταν πανάκριβο και σπάνιο υλικό, δεν χρησιμοποιούνταν καθόλου βίδες ή καρφιά αλλά μια σειρά ξύλινων αντιστοίχων, όπως «εντόρμιοι, τόρμοι και γόμφοι» (μόρσα και καβίλλιες).

Κάθε πεντηκόντορος και τριακόντορος αποτελούσε ουσιαστικά ένα υδροδυναμικό, εργονομικό, μινιμαλιστικό κωπηλατοστάσιο χωρίς καμία άνεση ή ευκολία. Η «Αργώ», μονήρης, εμβολοφόρος, πεντηκόντορος είχε μήκος 28,5μ. πλάτος 4,3μ. και βάθος κύτους 2 μέτρα. Το 50 μελές του πλήρωμα είναι υποχρεωμένο να ταξιδεύει ολόκληρη ημέρα, συχνά και 14 ώρες ημερησίως. Κατά την διάρκεια της ημέρας τα 40 μέλη κωπηλατούν πάντοτε και τα 10 ξεκουράζονται σε κυλιόμενα 8-λεπτα διαλείμματα (κάθε 40 λεπτά της ώρας). Το ορθογώνιο πανί του επιφάνειας 58 τετραγωνικών μέτρων είχε ύφανση και σκοινιά από φυτικές ύλες κι αποτελούσε το βοηθητικό προωθητικό μέσο του σκάφους, εφόσον ο άνεμος φυσούσε προς τον προορισμό του. Για τον χειρισμό του απαιτείται η συνεργασία 15 περίπου μελών του πληρώματος, ενώ το υπόλοιπο πλήρωμα πρέπει να λειτουργεί ως «έξυπνο έρμα».

Το Ινστιτούτο «Ναυδόμος», μια μη κερδοσκοπική, μη κυβερνητική Αστική Εταιρία με κύριο καταστατικό σκοπό του την έρευνα της αρχαίας ναυπηγικής και τεχνολογίας, ανέλαβε την διεύθυνση και διεξαγωγή του όλου ερευνητικού προγράμματος, τη πειραματική ναυπήγηση του πλοίου και την εκτέλεση του πειραματικού ταξιδιού.

Η διαδικασία ναυπήγησης της σύγχρονης «Αργούς» ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2004. Το κύριο μέρος της ναυπήγησης ολοκληρώθηκε σε 4 φάσεις το φθινόπωρο του 2006 και στις 17 Σεπτέμβρη 2006 το πλοίο καθελκύστηκε πανηγυρικά μπροστά από τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Δημητριάδας. Στις αρχές του καλοκαιριού του 2007 το ολοκληρωμένο πλοίο έπεσε στην θάλασσα με την τελική του μορφή για να δοκιμαστεί το ίδιο και να εκπαιδευτεί στον χειρισμό του το πλήρωμά του. Το εντατικό πρόγραμμα εκπαίδευσης κράτησε ως τον Μάιο του 2008.

Ο αρχικός σχεδιασμός του πρώτου πειραματικού ταξιδιού του περιλάμβανε την πορεία της μυθικής «Αργούς» βάσει στοιχείων του μύθου, της παράδοσης αλλά και γραπτής ιστορίας, συνολικής απόστασης 1200 ναυτικών μιλίων, πάντα με το φως της ημέρας και πάντα ενόψει ακτών μέσα από τον Βόσπορο και μέσα στην Μαύρη Θάλασσα. Σε κάθε σταθμό του ταξιδιού είχαν προβλεφθεί πολιτιστικές εκδηλώσεις σχετικές με τον αρχαίο μύθο και τα κοινά στοιχεία παράδοσης που συνδέουν τους πληθυσμούς της διαδρομής. Δυστυχώς η επίμονη και πεισματική άρνηση της Τουρκικής Κυβέρνησης, να επιτρέψει την διέλευσή της από τα στενά των Δαρδανελλίων, δεν ήταν δυνατόν να καμφθεί. Έτσι η Αργώ ακολούθησε εντελώς αντίθετη πορεία μέσα από το Αιγαίο και το Ιόνιο Πέλαγος. Ευτυχώς, γιατί έτσι είχαν και οι Παξινοί την ευκαιρία να ρίξουν μια κλεφτή ματιά στην ναυτική προϊστορία της χώρας μας.

Τα στοιχεία για την συγγραφή αυτού του άρθρου πάρθηκαν από το βιβλίο: "Αργώ, Το Ερευνητικό Πρόγραμμα Ανακατασκευής της Προϊστορικής Πεντηκοντόρου" Δήμος Βόλου & Ινστιτούτο Έρευνας Αρχαίας Ναυπηγικής & Τεχνολογίας

| 31/10/2008 | Print |